Renovatie Bernadettekerk

In de jaren voorafgaand aan de renovatie was het gebruik van de Bernadettekerk sterk veranderd. De Bonifatiusparochie zag zich genoodzaakt de Bendictuskerk te slopen en samen te voegen met de Bernadettekerk. Daarvoor moest de Bernadettekerk – een kerk uit de tijd van de kerkelijke modernisering – ingrijpend worden verbouwd. Sloop en nieuwbouw waren geen optie en dat bracht specifieke doelstellingen met zich mee voor de ontwerpopgave voor R4a.

Een ingrijpende verbouwing
Het gebouw had een onwenselijk gesloten karakter en ook de entree was duidelijk van de openbare weg afgekeerd. De parochie met wel 33 vitale werkgroepen voelde zich niet meer thuis in het kerkgebouw. Het pand stond letterlijk en figuurlijk parallel aan de maatschappij. Het ontbrak aan sfeer, mogelijkheden voor nieuwe vormen van liturgie en ruimtes voor allerlei activiteiten.

De hoofddoelstelling was dan ook een totale transformatie en revitalisatie van het bescheiden en introverte, naoorlogse kerkgebouw. Herschikking van de aanwezige functies maakte het mogelijk de kerk compacter vorm te geven en in te richten. Nevenfuncties uit de laagbouw konden worden verplaatst naar het hoofdvolume zodat de nevenruimtes konden worden gesloopt.

Gericht op het publieke domein
De nevenfuncties zoals het ‘open huis’ en de koffiezaal zijn na de verbouwing gepositioneerd aan de gevel langs de Sir Winston Churchilllaan en zijn van grote ramen voorzien. Hierdoor oriënteert de kerk zich meer op de openbare Churchilllaan en toont de kerk voor het eerst in haar bestaan haar vitaliteit aan de omgeving. De nieuwe entrees en een nieuw openbaar voorplein aan deze zijde maken het uitnodigende gebaar compleet.

Het gebouw had voorafgaand aan de verbouwing veel achterstallig onderhoud opgelopen. Dat is tijdens de verbouwing volledig ingelopen en de bouwkundige kwaliteit is tijdens de verbouwing sterk verbeterd. Scheuren in de gevels zijn hersteld, houtrot is verwijderd en het gebouw werd op diverse plaatsen extra geïsoleerd. De verwarmingsinstallatie en de elektrotechnische installaties zijn compleet vernieuwd en het gebouw is voorzien van mechanische ventilatie.

Nieuw elan
Het uiterlijk van de kerk is door de nieuwe raampartijen, de entrees en het witte sauswerk gewijzigd van introvert en gesloten naar uitnodigend. De vormgeving is expressief met respect voor de oorspronkelijke architectuur. De kerk heeft aan karakter gewonnen en dat ondersteunt de extraverte uitstraling. De kerk krijgt nieuw elan, is ‘zichtbaar’ geworden en toont haar activiteit aan de stad. Ook bij de toren werd het achterstallige onderhoud weggewerkt. De toren werd ontdaan van de houten ornamentiek en van een witte coating voorzien om zo aan te sluiten bij de kerk. Doordat de kerk een nieuw voorplein heeft gekregen is de toren, die vroeger naast de kerk stond nu ook fysiek verbonden met de kerk.

Een samenspel tussen oud en nieuw, tussen aards en mystiek
De essentie van de verbouwing van het interieur bestaat voornamelijk uit de toevoeging van drie elementen, namelijk een nieuwe vloer, een expressief nieuw plafond en een scheidend element: de Nartex-wand. De vloer representeert allereerst in materiaal en kleur het aardse tegenover het ‘verheven’gewelf. Deze basis strekt zich uit onder nagenoeg alle ruimten. Het licht straalt langs het plafond en speelt een continu veranderend spel op de vloer.

De Nartex
Een hoge wand verdeelt de oorspronkelijke kerkzaal in twee delen: een publiek gedeelte aan de voorzijde van het gebouw voor de nevenfuncties en erachter de meer private, nieuwe liturgische ruimte. De wand is bekleed met houten delen van verschillende breedten ontleend aan de ‘gulden snede’. Het hout sluit aan bij een helder en contrastrijk materiaalgebruik en in de optellingen en groepering van de delen wordt de mogelijkheid aangegrepen naar Bijbelse getallen te verwijzen. Ook de hierin opgenomen ramen spelen mee in dit spel.

Een symbolisch en verheven plafond
Een belangrijk onderdeel van de verbouwing bestaat uit het ‘golvende’ plafond. Het oorspronkelijke v-vormige dak is voorzien van een expressief welvend plafond. De vorm is abstract en verwijst naar allerlei metaforen passend bij het liturgische feest zoals het overkoepelende gewelf, een witte wolk of ‘de tent van God’. Daglicht en kunstlicht spelen een spel met de golvingen en zorgen voor een mystieke sfeer.

De Kapel
In het ontwerp is extra aandacht besteed aan het maken van een Sacramentskapel. Daar waar de grote liturgische ruimte een meer multifunctioneel karakter heeft, moest de kapel bij uitstek geschikt zijn voor samenkomst van kleine groepen en diverse vormen van liturgie. Hier is een plek gemaakt voor tabernakel, godslamp en Maria-altaar. Voor het Mariabeeld is een plek gemaakt met hoog licht en in de vorm een directe verwijzing naar de Lourdesgrot.

Architectonisch en bouwkundig was deze ‘vernieuwbouw’ een interessante opgave met een spannende en gedurfde aanpak tijdens het ontwerptraject én de engineering en uitvoering. Door het ontwerp is de sfeer in en om de kerk flink verbetert en oogt het gebouw modern en vitaal. Het nieuwe interieur heeft een sterke uitstraling en omarmt de mystiek van de plek.

Voor/ Na